Wat is FODMAP?

Het antwoord op de vraag "Wat is FODMAP?" is in het kort als volgt: FODMAP beschrijft groepen koolhydraten. Het woord FODMAP komt oorspronkelijk uit het Engels en is een afkorting van de volgende termen:

Fermenteerbare Oligo-sacchariden, Di-sacchariden, Mono-saccharidenen Polyolen. In het Duits is het al even omslachtig: Fermenteerbare oligo-, di-, monosaccharidenen polyolen.

Dit zijn verschillende groepen koolhydraten die in ons voedsel voorkomen en die wij dagelijks consumeren.

Oligosacchariden zijn meervoudige suikers. Bij lage FODMAP betekent dit niet alle polysachariden, maar onverteerbare polysachariden die vooral worden aangetroffen in peulvruchten zoals bonen, erwten en linzen.

Disachariden (dubbele suikers) komen voor als lactose in melk en als sucrose (huishoudsuiker) in veel gezoete producten.

Monosachariden (enkelvoudige suikers) in lage FODMAP betekent vooral fructose, dat vooral in fruit voorkomt. Het wordt in bijzonder hoge concentraties aangetroffen in appels, maar ook in honing. De enkelvoudige suiker glucose is uitdrukkelijk toegestaan in low FODMAP: het kan de vertering van andere enkelvoudige suikers vergemakkelijken.

Polyolen zijn suikeralcoholen die kunnen worden aangetroffen in diverse dieetvoeding en andere suikervrije voedingsmiddelen en kant-en-klare producten. Voorbeelden van polyolen zijn sorbitol, maltitol en xylitol.

Frusano legt in het volgende uit wat FODMAP eigenlijk is.

Wat zijn FODMAP's en hoe beïnvloeden ze het spijsverteringskanaal?

Wat zijn FODMAPs en wat doen ze met getroffen patiënten? FODMAP's hebben een verbazingwekkend breed spectrum van activiteit in de darm. Bij een gezond persoon gaat al het gegeten voedsel door het hele spijsverteringskanaal en mengt zich daar met de verschillende spijsverteringssappen om het stukje bij beetje af te breken. De voedingsstoffen die uit het voedsel worden gehaald, worden vervolgens door het lichaam opgenomen. De afvalstoffen die dan overblijven worden via de ontlasting afgevoerd, d.w.z. uitgescheiden.

Al deze koolhydraten (FODMAP) worden in de dunne darm verwerkt. De dunne darm is echter vaak niet in staat om alle koolhydraten op te nemen en de voedingsstoffen ter beschikking van het lichaam te stellen. De redenen hiervoor variëren. Bij sommige patiënten ontbreekt het aan zogenaamde transportmoleculen (bv. bij fructosemalabsorptie), bij anderen aan enzymen (bv. bij lactose-intolerantie).

Maar het mechanisme is hetzelfde: in plaats van te worden verwerkt in de dunne darm, komen de koolhydraten in de dikke darm terecht waar ze worden afgebroken en gefermenteerd door bacteriën. Fermentatie produceert gassen die gewoonlijk verantwoordelijk zijn voor de winderigheid (met of zonder een opgeblazen buik) van de getroffenen. Polyolen, de suikeralcoholen, worden ook niet voldoende gemetaboliseerd, maar worden in de dikke darm gefermenteerd. Bovendien trekken stoffen die tijdens de fermentatie van FODMAP's worden geproduceerd, gedeeltelijk water aan of binden ze, zodat ze tot meer diarree en constipatie kunnen leiden. Dit zijn precies de klachten waar veel mensen last van hebben in verband met voedselintoleranties.

Dieetverandering voor intoleranties

De vraag "Wat is FODMAP?" wordt gevolgd door de vraag wat de getroffen patiënt kan doen? Een verandering van dieet is een alternatief. Het FODMAP-concept is gebaseerd op de ervaring van patiënten met lactose-intolerantie en fructosemalabsorptie, alsook van patiënten met het prikkelbare-darmsyndroom .

Een laag FODMAP dieet is een dieet waarbij de patiënt lactose, fructose, suikervervangers en bepaalde polysacchariden vermijdt.

In geval van voedselintoleranties, -intoleranties of -allergieën moeten van tevoren passende dieetmaatregelen worden genomen, wat in de eerste plaats betekent dat de voedingsmiddelen die de symptomen veroorzaken, moeten worden vermeden.

Er zij op gewezen dat de strikte verandering van dieet naar een laag FODMAP-gehalte de darmflora kan veranderen. Het is daarom des te belangrijker dat de verandering van voeding met bijzondere aandacht wordt uitgevoerd en ook wordt begeleid.

Zowel prikkelbare-darmpatiënten als patiënten met lactose- en/of fructose-intolerantie, bij wie het afzweren van lactose- en/of fructosebevattende voedingsmiddelen alleen geen verbetering bracht, melden een positief effect van het FODMAP-dieet. Patiënten met inflammatoire darmziekten, zoals de ziekte van Crohn, hebben ook goede ervaringen met het low FODMAP dieet.